Arama Motorlarında İlişkilendirmenin Kesilmesi Talebi - Sulh Ceza Hakimliği
1- Erişimin Engellenmesi Kararı Talebi
Bilindiği üzere, 5651 sayılı Kanun uyarınca uygulamada da sık sık görüldüğü üzere kişilik haklarının ihlali veya özel hayatın gizliliğinin ihlali nedenleriyle Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak erişimin engellenmesi kararı talep edilmektedir. Sulh Ceza Hakimi tarafından verilen erişimin engellenmesi kararı derhal Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne gönderilmekte ve Birlik tarafından kararın yerine getirilmesi için ilgili web sitesine, internet servis sağlayıcısına ve hosting firmasına bildirim yapılmaktadır. Ne var ki sadece bu şekilde uygulanan erişimin engellenmesi kararı, hakları ihlal edilen kişilerin Google gibi arama motorlarında; erişimin engellenmesi kararı verilmesine neden olan içerik ve web sitesi ile olan ilişkilendirmesinin önüne geçememektedir. Zira söz konusu içerik genellikle saatler içerisinde binlerce belki milyonlarca tıklanma sayısına ulaşmakta ve arama motorlarının algoritmalarında yer edinmektedir. Tam da bu ilişkilendirmeyi kaldırmak ve hakları ihlal edileni bu içeriklerle ilişkilendirmekten kurtarmak için İnternet Kanunu bir imkan getirmiştir.
2- Erişimin Engellenmesi Kararı Yanında Arama Motorlarında İlişkilendirmenin Kaldırılması Talebi
Google en çok bilinen ve en çok kullanılan arama motorudur. Google gibi; Yandex, Yanii, Yahoo, DuckDuckGo, Amazon ve Bing isimli çeşitli arama motorları bulunmaktadır. Bu arama motorlarının algoritmaları gereğince, arama kalitesini arttırmak ve kullanıcının ulaşmak istediği bilgiye en hızlı şekilde ulaştırılması amacıyla çeşitli ilişkilendirme altyapıları kullanılmaktadır. Bu algoritmalar nedeniyle, erişimin engellenmesi veya içeriğin kaldırılması kararı verilmiş olsa bile; kişilik hakları saldırıya uğrayan kişinin adı, arama motorlarında arama tahmini olarak veya erişime engellenen web sitesiyle ilişkilendirilebilmektedir. Örneğin bir ünlünün, web ortamında paylaşılmasını istemediği bir fotoğrafını paylaşan/ifşa eden bir web sitesine erişimin engellenmesi kararı verildiğini düşünelim. Google’da bu kişinin isminin arandığında, ilgili web sitesine gönderme yapılan bir arama tahminin çıkması ya da arama sonuçları arasında bu web sitesinin gösterilmesi ihtimali çok yüksektir.
İnternet Kanunu’nun 9/10 maddesi bahsi geçen durumun engellenmesi amacıyla, kişilik hakları ihlal edilenin talebi üzerine; bu ilişkinin de kaldırılması / sonlandırılmasına yönelik karar verilebileceği, Sulh Ceza Hakimi tarafından verilen bu kararın Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından ilgili arama motorlarına gönderileceği düzenleme altına alınmıştır.
3- Arama Motorlarında İlişkilendirmenin Kaldırılması Nasıl Uygulanır?
İnternet Kanunu’nda Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından, Sulh Ceza Hakimliği kararında gösterilen arama motorlarına bildirim yapılabileceği ve bu sayede ilişkilendirmenin kaldırılacağı ifade edilmektedir. Ne var ki Erişim Sağlayıcıları Birliği uygulamada, “ESB’nin, hakkında erişimin engellenmesi kararı bulunan URL/Alan Adı adreslerinin ama motorlarından çıkarılması konusunda görev ve yetkisi bulunmamaktadır.” Şeklinde cevaplar bulunmaktadır. Yani özellikle Sulh Ceza Hakimliği’nden bu konuda bir talepte bulunmak ve konu hakkında bir karar verilmesini sağlamak gerekmektedir. Aksi halde Google veya diğer arama motorlarının önbelleğinde erişime engellenen sayfaya ilişkin bilgiler yer alacak ve bir süre daha indekste gösterilecektir.
4- Google Önbellekten Kaldırma Talebi
Sulh Ceza Hakimliği’nden, “ilişkilendirmenin kaldırılması” için bir karar alınmamış veya alınmış olmakla birlikte Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından konu hakkında Google’a bildirimde bulunulmamışsa; Google’a bu linkten bireysel olarak da başvurarak “önbellekten kaldırma” talebinizi iletebilirsiniz.
Sonuç
Erişimin engellenmesi kararı veya içerik kaldırma kararı ne kadar önemli olursa olsun, söz konusu içeriğin ve web sitesinin hakları ihlal edilen kimsenin adıyla ilişkilendirilmesini engellemek ve bu ilişkiyi arama motorlarından kaldırmak da bir o kadar önemlidir. Aksi halde engellenen linke ve içeriğe ulaşılamıyor olsa bile aylar / yıllar boyunca Google önbelleğinde kayıtlı kalacak ve arama sorgularında öneri olarak hakları ihlal edilenin isminin yanında erişime engellenen içeriğin veya sitenin bilgileri çıkacaktır. Bunun engellemek Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılacak başvuru ile mümkün olduğu gibi Google’a yapılacak önbellekten kaldırma başvurusu ile de mümkündür.
Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya e-mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 09.01.2021
Av. Ecenur Tuncel Uyanık
Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.