Uluslararası Koruma Talebinin Reddi Kararına İtiraz ve Dava Açma Süresi

1- Uluslararası Koruma Talebinin Reddi Sebepleri

Uluslararası koruma talebinde bulunan yabancının koruma talebinin reddi yönünde verilebilecek kararlar, ret gerekçesinin niteliğine göre değişmekte olup buna göre dava açma süresi de değişmektedir. Tüm kararlar için “uluslararası koruma talebinin reddi” demek teknik olarak doğru değildir. Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından verilebilecek kararlar şöyle sıralanabilir;

-6458 sayılı Kanun’un 64. Maddesi ve Yön. Madde 78 uyarınca uluslararası korumanın haricinde tutulma,

-6458 sayılı Kanun’un 72. Maddesi ve Yön. Madde 74 uyarınca başvurunun kabul edilemez olduğuna,

-6458 sayılı Kanun’un 79. Maddesi ve Yön. Madde 80 uyarınca hızlandırılmış değerlendirme sonucu başvurunun reddine,

-6458 sayılı Kanun’un 77. Maddesi ve Yön. Madde 79 uyarınca başvurunun geri çekilmiş sayılmasına,

-6458 sayılı Kanun’un 78. Maddesi uyarınca başvurunun reddine, (asıl karar)

-6458 sayılı Kanun’un 86. Maddesi ve Yön. Madde 98 uyarınca koruma kararının iptali,

-6458 sayılı Kanun’un 85. Maddesi ve Yön. Madde 97 uyarınca koruma kararının sona ermesine,

-6458 sayılı Kanun uyarınca Komisyon’a yapılan itiraz başvurusunun reddi kararları verilebilir.

 

2- Uluslararası Koruma Talebinin Reddi Sebeplerine Göre Dava Açma Süreleri

2.1. Uluslararası Korumanın Haricinde Tutulma Kararının İptali Davası

-Diğer bir Birleşmiş Milletler organı veya örgütünden hâlen koruma veya yardım görenler (64/1-a),

-Uluslararası belgelerde tanımlanan suçlardan birini işleyenler (64/1-c),

-Türkiye dışında hangi saikle olursa olsun zalimce eylemler yaptığını düşündürecek nedenleri olanlar (64/3)

-Bahsi geçen suç ve eylemlere iştirak eden veya bu fiillerin işlenmesini tahrik eden kişiler (64/4)

-Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehlike oluşturduğuna dair ciddi emareler bulunanlar (64/5) hakkında uluslararası korumanın haricinde tutulma kararı verilebilir.

-Türkiye’de işlenmesi hâlinde hapis cezası verilmesini gerektiren suç veya suçları daha önce işleyen ve sadece bu suçun cezasını çekmemek için menşe veya ikamet ülkesini terk edenler (64/5 c.2) hakkında ikincil korumanın haricinde tutulma kararı verilebilir.

Hakkında uluslararası korumanın haricinde tutulması kararı verilenler; kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idare mahkemesinde doğrudan dava açabilir. Seçimlik olarak yine kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu’na itiraz edebilir (Yön. 99), hem itiraz hem dava yoluna birlikte gidebilir (Yön. 101/3) veya itirazın sonucunu bekleyerek itiraz üzerine verilecek idari kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açabilirler(Yön. 101/2). Fakat itirazın sonucunu beklemeden, hem itiraz hem dava yoluna gidilecekse, itiraz etmenin dava açma süresini durdurmadığı bilinmelidir (Yön. 101/3).

2.2. Uluslararası Koruma Talebinin Kabul Edilemez Olduğu Kararının İptali Davası

-Farklı gerekçe olmadan ikinci koruma başvurusu yapanlar (72/1-a),

-Başkasının kendi adına başvuru yapmasına izin vermesine rağmen kendi adına yeniden başvuru yapanlar (72/1-b),

-Yeterli ve etkili nitelikte korumadan hâlen faydalanabileceği bir ülkeden (ilk iltica ülkesi) geldiği anlaşılanlar (72/1-c),

-Uluslararası koruma başvurusu yaptığı veya başvurma imkânının olduğu güvenli üçüncü bir ülkeden geldiği anlaşılanlar (72/1-d) hakkında başvurunun kabul edilemez olduğu kararı verilir.

Hakkında uluslararası koruma talebinin kabul edilemez olduğu kararı verilenler Komisyon’a itirazda bulunamaz, sadece iptal davası açabilirler (80/1-a). Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde (80/1-ç) idare mahkemesinde dava açılmalıdır. Mahkemece verilecek karar kesindir, istinaf edilemez (Yön. 101/1) Bu davayı açan yabancının insani ikamet izni başvurusunda bulunması mümkündür (Yön. 95/2).

2.3. Uluslararası Koruma Talebinin Hızlandırılmış Değerlendirme Sonucu Reddi Kararının İptali Davası

6458 sayılı Kanun’un 79. Maddesinde sayılan çeşitli hallerde uluslararası koruma talebi hızlandırılmış değerlendirmeye tabii tutulur (Yön. 80). Hızlandırılmış değerlendirme sonucunda verilen kararlara karşı itiraz komisyonuna başvurulamaz (80/1-a). Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde (80/1-ç) idare mahkemesinde dava açılmalıdır. Mahkemece verilecek karar kesindir, istinaf edilemez (Yön. 101/1) Bu davayı açan yabancının insani ikamet izni başvurusunda bulunması mümkündür (Yön. 95/2).

2.4. Uluslararası Koruma Talebinin Geri Çekilmiş Sayılması Kararının İptali Davası

-Mazeretsiz olarak mülakata üç defa gelmeyenler (77/1-b),

-İdari gözetim altında bulunduğu yerden kaçanlar (77/1-c),

-Mazeretsiz olarak; bildirim yükümlülüğünü üç defa üst üste yerine getirmeyenler, belirlenen ikamet yerine gitmeyenler veya ikamet yerini izinsiz terk edenler (77/1-ç) hakkında koruma başvurunun geri çekilmiş sayılmasına karar verilir.

Hakkında koruma başvurusunun geri çekilmiş sayılmasına karar verilenler, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idare mahkemesinde doğrudan dava açabilir. Seçimlik olarak yine kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu’na itiraz edebilir (Yön. 99), hem itiraz hem dava yoluna birlikte gidebilir (Yön. 101/3) veya itirazın sonucunu bekleyerek itiraz üzerine verilecek idari kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açabilirler (Yön. 101/2). Yükümlülüklere uymama ya da yetkililerle işbirliğinde bulunmamanın yaptırımları anlatılmayan (Yön. 102/1) yabancı hakkında alınan karar iptal edilecektir.

2.5. Uluslararası Koruma Talebinin Reddi Kararının İptali Davası Açma Süresi

Uluslararası koruma başvurusunun reddine (menfi) 6458 sayılı Kanun’un 78. Maddesi uyarınca karar verilmesi halinde, başvurucu, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idare mahkemesinde doğrudan dava açabilir. Seçimlik olarak yine kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu’na itiraz edebilir (Yön. 99), hem itiraz hem dava yoluna birlikte gidebilir (Yön. 101/3) veya itirazın sonucunu bekleyerek itiraz üzerine verilecek idari kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açabilirler (Yön. 101/2).

Başvurunun reddine dair karar, çoğu kez zımnen, 78/4 fıkrası uyarınca “başvuru sahibinin uluslararası korumaya muhtaç olmadığı” gerekçesinde dayalı olduğundan bu davada başvurucunun ispat faaliyetinin Anayasa Mahkemesi kararları uyarınca incelenmesi önem arz eder. Detaylar ve kararlar için tıklayınız.

2.6. Uluslararası Koruma Kararının İptali veya Sona Ermesi Kararının İptali Davası

Uluslararası koruma başvurusu kabul edilmiş olup da 6458 sayılı Kanun’un 85 ve 86. Maddelerinde düzenlenen nedenlerden birine dayalı olarak koruma statüsü iptal edilenler veya haklarında sona erme kararı alınanlar; bu kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idare mahkemesinde doğrudan dava açabilir. Seçimlik olarak yine kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu’na itiraz edebilir (Yön. 99), hem itiraz hem dava yoluna birlikte gidebilir (Yön. 101/3) veya itirazın sonucunu bekleyerek itiraz üzerine verilecek idari kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açabilirler (Yön. 101/2).

Sonuç Olarak

Uluslararası koruma talepli işlemlerde idari mercii tarafından verilen kararın niteliğinin iyi anlaşılması, dava açma süresi ve başvuru mercii gibi önemli meselelerin tespiti için önem arz eder. Bu nedenle öncelikle tarafınıza tebliğ edilen evrakın gerekçesini, ardından yukarıda belirtilen hallerden hangisine dahil olduğunu anlayıp buna göre başvuru süreleri ve başvuru mercii noktasında karar verilmesi gerekir.

Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 15.03.2021

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.