Anonim Şirketlerde Genel Kurul Kararlarının İptali

Anonim Şirketlerde Genel Kurul Kararının İptali Davası Açma Şartları

Genel kurul kararının iptali amacıyla açılacak davanın görülebilmesi için çeşitleri dava şartları bulunmaktadır. Davayı açacak kişinin sıfatı, dava açma süresi, davanın nedeni, olumsuz oy kullanma ve muhalefet şerhi düşme şartı gibi çeşitli yönleriyle incelenmesi gereken yönleri bulunmaktadır. Bu meseleler Yargıtay kararları ışığında aşağıdaki bölümlerde tek tek incelenecektir.

1. Anonim Şirketlerde Pay Sahiplerinin Dava Hakkı

Yönetim kurulu üyesi olmayan pay sahiplerinin dava hakkı, istisnalar saklı kalmak üzere Türk Ticaret Kanunu madde 446/1-a bendi gereği; toplantıda olumsuz oy kullanması ve muhalefet şerhini karar tutanağına yazdırmasına bağlıdır. Olumsuz oy ve muhalefet şerhi özel dava şartı niteliğinde olup, bu şart yerine getirilmeden açılacak davalar reddedilecektir.

“toplantıda hazır bulunan ortağın alınan karara red oyu vermesi ve oylamadan sonra da muhalefetini tutanağa geçirmesi dava şartı olup mahkemece re’sen gözetilir.”  Yargıtay 11 HD 08.10.2020 tarihli 2020/287 E. Ve 2020/3968 K.

1.1. Olumsuz Oy Kullanma ve Muhalefet Şerhi Şartı

Genel kurul toplantısında alınacak kararlara karşı muhalefet edilmesi halinde, sadece ret oyuyla yetinilmemelidir. Zira gerek kanuni düzenleme gerekse de Yargıtay uygulamaları açık bir biçimde muhalefet şartı aramaktadır. Ret oyu kullanmak tek başına muhalefet anlamına gelmemektedir. Ayrıca bu şerhin toplantı tutanağına geçirilmesi ve aksi yönde bir direniş olursa muhalefet şerhinin toplantı tutanağına geçirilmek istenmesine rağmen buna izin verilmediğinin ispat edilmesi gerekir.

"28/03/2013 tarihli olağanüstü genel kurula davacı şirket yetkilisinin katıldığı, ancak iptali istenen 7 numaralı maddeye ilişkin davacı şirket yetkilisi tarafından herhangi bir muhalefet şerhinin tutanağa geçirilmediği, CD görüntülerinde de muhalefetin tutanağa geçildiğine yahut geçilmek istenildiğine dair bir bulguya rastlanılmadığı, oylama görüşmesi esnasında karşı olunduğunun belirtildiği ancak oylama öncesi yapılan görüşmeler sırasında madde önerisine karşı olunduğunun belirtilmesi veya ret oyu kullanılmasının alınan karara muhalif olunduğu anlamını taşımayacağı, oylama öncesi peşin muhalefetin de kabul edilemeyeceği, dava şartı sayılan muhalefet şerhinin şekle uygun olarak sunulmadığı, bu durumda davacı şirket olumsuz oy veren ve bu muhalefetini tutanağa geçirten durumunda olmadığından genel kurul kararının iptalini talep edemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine" Yargıtay 11. HD 02.07.2020 tarihli 2019/4635 E.  ve  2020/3447 K.

1.2. Olumsuz Oy Kullanma Şartı Aranmayan Haller

Dava konusuna göre değişiklik göstermekle birlikte pay sahiplerinin dava hakkı olumsuz oy ve muhalefet şerhi şartına bağlanmıştır. Aşağıda sayılan haller dışında yönetim kurulu üyesi olmayan pay sahiplerinin dava hakkı olumsuz oy kullanma ve muhalefet şerhi şartına bağlıdır:

- Toplantı çağrısının usulüne göre yapılmadığını,

- Gündemin gereği gibi ilan edilmediğini,

- Genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını,

- Genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini,

ve yukarıda sayılan bu hususlardan birinin alınan karara etki ettiğini (oyların sayısını etkilediğini) iddia eden pay sahipleri, toplantıya katılmamış olsa bile genel kurul kararının iptali için dava açabilir. Yukarıda sayılan haller gerekçe gösterilerek iptali istenecek kararın, bu eksiklik veya hata olmasa idi yine de alınacağı (oyların yeteceği) anlaşılır ise dava reddedilir. Sık karşılaşın birkaç örnekle oy ve muhalefet şartının aranmadığı durumları açıklamak gerekmektedir.

1.2.1. Yönetim Kurulu Üyelerinin İbra Oylamasında Oy Kullanması

Pay sahibi olan yönetim kurulu üyelerinin genel kurula katılarak kendi ibralarına veya diğer yönetim kurulu üyelerinin ibralarına dair oy kullandıkları ülkemizde sıkça karşılaşılan hukuki problemlerin başında gelmektedir. Oysa Türk Ticaret Kanunu madde 436/2 gereği yönetim kurulu üyelerinin ibra toplantılarında oy kullanmaları yasaklanmıştır. Yargıtay da böyle bir durumda pay sahiplerinin dava hakkı için olumsuz oy ve muhalefet şerhi şartını aramamaktadır. Bu durumda aranacak tek şart yönetim kurulu üyelerinin ibra yönünde oy kullanmasının karar yeter sayısına (nisap) etki edip etmediğidir. Eğer yönetim kurulu üyeleri oy kullanmamış olsa da ibra oylaması aynı sonuçla bitecekse, artık bu kararın iptali mümkün olmayacaktır.

“yönetim kurulu üyeleri kendilerinin ve birbirlerinin ibralarına ilişkin kararlarda oy hakkını haiz olmadıkları, alınan genel kurul kararına karşı ortaklar, muhalefet şerhlerini tutanağa yazdırmamış olsalar bile ibraya ilişkin genel kurul kararının iptalini isteyebilecekleri” Yargıtay 11 HD 04.03.2020 tarihli, 2019/3603 E.  ve  2020/2360 K.

1.2.2. Gündemde Yer Almayan Konuda Karar Alınması

Genel kurul toplantısında alınan kararlar ile ilan edilen gündem maddelerinin tam uyumlu olması Türk Ticaret Kanunu’nun 413. Maddesinde düzenlenen gündeme bağlılık esasının bir gereğidir. Bir zorunluluğa aykırı davranarak, gündemde yer almayan bir hususun karara bağlanması veya gündemde yer alsa bile gündem maddesinin genişletilerek / değiştirilerek karara bağlanması halinde pay sahibinin olumsuz oy kullanması ya da muhalefet şerhi düşmesi şartları aranmamaktadır.

“konunun gündemde yer almamasına rağmen ve ilan edilen gündemde bu husus açıkça bulunmamasına rağmen bu konuda karar alındığı, 7 ve 8 nolu kararlar yönünden TTK. 413/2.maddesinde düzenlenen gündeme bağlılık kuralının ihlal edildiği, böylece alınan kararın kanuna aykırı olup TTK 445. maddesi uyarınca, kanuna aykırılık nedeniyle iptali gerektiği gerekçesiyle (toplantıyı terk eden ve hiç oy kullanmayan pay sahibinin) davasının kabulüne” Yargıtay 11 HD. 16.05.2018 tarihli, 2016/11330 E.  ve 2018/3632 K.

1.2.3. Çağrı Tebligatının Usulsüz Olması Durumunda

Türk Ticaret Kanunu madde 414 gereği pay sahiplerine, genel kurul toplantı çağrısının nasıl yapılacağı bildirilmiştir. Madde hükmünde: “Pay defterinde yazılı pay sahipleriyle önceden şirkete pay senedi veya pay sahipliğini ispatlayıcı belge vererek adreslerini bildiren pay sahiplerine, toplantı günü ile gündem ve ilanın çıktığı veya çıkacağı gazeteler, iadeli taahhütlü mektupla bildirilir.” Şeklinde yer verilen düzenleme gereğince, pay sahiplerine yapılacak tebligat, çağrının usulüne uygun olup olmayacağını belirleyecektir. Yargıtay da çeşitli kararlarında usulsüz çağrı nedeniyle genel kurulun toplantısının iptalinin değil; şartları varsa (oylamaya etki edip etmediği) genel kurul kararının iptalinin gerekeceğine hükmetmektedir.

2. Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin Dava Hakkı – Yönetim Kurulu Üyelerine Sorumluluk Davası Açma Kararı Alınmadan Tek Başına İbra Etmeme Kararının Dava Edilemeyeceği

Türk Ticaret Kanunu madde 446/1-d bendi uyarınca; “genel kurul kararlarının yerine getirilmesi, kişisel sorumluluğuna sebep olacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri” kararın iptali için dava açabilir. Bu ifade en çok da yönetim kurulu üyelerinin ibrasına ilişkin genel kurul kararlarında gündeme gelmektedir. Yargıtay, genel kurulun, yönetim kurulu üyelerini ibra etmemesi halinde bu kararın tek başına “iptal davasına” konu edilemeyeceğine hükmetmektedir. Genel kurulun ibra etmeme yönündeki kararı tek başına 446/d maddesinde düzenlenen “kişisel sorumluluğa sebep olma” şartının oluşturmaya yetmeyeceğini değerlendirmektedir.

"davacının ibra edilmemesine ilişkin kısmının yerinde olmadığı, zira davacı tarafça işbu genel kurul kararının iptali istenilmiş ise de söz konusu karar henüz uygulanabilir nitelikte bir karar olmadığı, zira, böyle bir karara dayanılarak yönetim kurulu üyeleri hakkında sorumluluk davası açılabilmesi mümkün bulunmadığı, bunun için, 6102 sayılı TTK'da bu yönde bir hüküm olmasa da mülga TTK’nın 341. Maddesi hükmüne göre, genel kurulun dava açılmasına özel olarak karar vermesi gerektiği, bu itibarla yönetim kurulu üyelerinin ibra edilmemelerine ilişkin bir genel kurul kararının iptalini, haklarında sorumluluk davası açılması yolunda alınmış genel kurul kararı bulunmadan önceki bir aşamada dava ve talep edebilmeleri mümkün olmadığı, sorumluluk kararı ve davası için makul bir sürenin geçmesi beklenilmeden eldeki davanın bu aşamada dinlenilmesi mümkün olmadığı" (Yargıtay 11 HD 12.02.2020 2019/2711 E.  ve 2020/1259 K.)

Anonim Şirketlerde Genel Kurul Kararının İptali Davası Açma Süresi

Genel kurul kararının iptali davası, Türk Ticaret Kanunu madde 445 gereğince, “karar tarihinden itibaren üç ay içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde iptal davası açabilirler.”

Genel Kurul Kararının İptali Davaları – Sonuç Olarak

Genel kurul kararlarının iptalini kural olarak, pay sahipleri, yönetim kurulu üyeleri ve organ olarak yönetim kurulu tarafından dava konusu edilebilir. Pay sahipleri davacı olacaksa; dava konusuna niteliğine göre olumsuz oy-muhalefet şerhi şartı aranmaktadır. İstisnalar dahilinde olacak biçimde, toplantıya katılmayan pay sahipleri bile “usule aykırılığın kullanılan oy sayısının ve nisabın etkileneceğini” ispat ederek kurul kararının iptalini isteyebilirler. Sıkı şekil şartları ve özel dava şartları ile etrafı sarılan bu dava türünün profesyonel bir hukuki yardıma muhtaç olduğu açıktır.

Daha fazla bilgi almak için info@kutelhukuk.com üzerinden mail yolu ile, whatsapp hattından veya telefon numarası üzerinden iletişime geçebilirsiniz.

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.