Kıdem Tazminatı Hakkında Sık Sorulan Sorular

 

Kıdem tazminatı zamanaşımı süresi kaç yıldır?

İş sözleşmesi, 25.10.2017 tarihinden sonra sonlandırılmışsa, sözleşmenin sonlandırıldığı tarihten itibaren 5 yıl geçmekle kıdem tazminatı hakkı zamanaşımına uğrar. Sözleşme bu tarihten önce sonlandırılmışsa, zamanaşımı süresi 10 yıldır. Şayet, 10 yıllık sürenin dolmasına 25.10.2017 tarihi itibariyle 5 yıldan az kalmışsa 10 yılın dolması ile; 5 yıldan uzun süre kalmışsa 5 yılın dolması ile zamanaşımına uğrar. ( 7036 Sayılı Kanun ) 

 

Kıdem tazminatı tavan tutarı ne kadar?

Kıdem tazminatı aylık giydirilmiş brüt ücret tutarı, 2020 yılı için 6.730.15 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın anlamı, işçinin brüt ücreti 50.000,00 TL olsa bile, kıdem tazminatın 50.000,00 TL üzerinden hesaplanmak yerinde, 6.730.15 üzerinden hesaplanacaktır. 

 

Kıdem tazminatı faizi ne kadar?

Kıdem tazminatı alacağına, sözleşmenin feshedildiği günden itibaren kendiliğinden faiz işlemeye başlar. İşçi üç ay sonra da dava açsa, üç yıl sonra da dava açsa kıdem tazminatı alacağını faizli olarak talep edebilir. Faiz tutarı, kanun gereğince, mevduata uygulanan en yüksek faiz tutarıdır. Bu tutar sürekli olarak değişmekte olup bankalardan ve merkez bankasından alınacak bilgilerle belirlenir. 

 

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

İşçinin brüt ücretinin günlük tutarına, eklenmesi gereken diğer maddi yardım ve ödemelerin günlük tutarının eklenmesi ile oluşan giydirilmiş günlük brüt ücret bulunur. Bu tutar ile kıdem süresinin gün hesabı çarpılır. Çıkan sonuç 30 ile çarpılıp 365 ile bölünür ve kıdem tazminatı bulunur.

 

Maaşı geç ödenen işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

İşverenin, ödemesi gereken aylık ücreti, kararlaştırılan zamanda ve tam olarak ödemek zorundadır. İşverenin, ücreti gecikmeli, eksik ya da başkaca koşullara aykırı olarak ödemesi halinde işçi sözleşmeyi haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir. 

 

İşyerinin taşınması halinde, işe gitmeyen işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

İş Kanunu, işveren tarafından iş sözleşmesinde esaslı değişiklik yapılması halinde bunun yazılı olarak işçiye bildirilmesini zorunlu kılar. İşçi altı iş günü içerisinde yazılı olarak değişikliği kabul ettiğini bildirmez ise değişiklik işçiyi bağlamaz. İşçinin bu durumda yeni işyerine gitmemesi eylemli fesih olarak kabul edilmekte ve haklı fesih sayılmaktadır. İşçinin bu durumda kıdem tazminatına hak kazanacağı kabul edilmektedir. İşçinin yeni işyerine gitmediği takdirde sözleşme işveren tarafından da feshedilebilir. İşveren tarafından feshedilmesi halinde de işçi kıdem tazminatına hak kazanır. 

 

Görev tanımı değiştirilen işçi istifa ederse kıdem tazminatı alabilir mi?

İş Kanunu, işveren tarafından iş sözleşmesinde esaslı değişiklik yapılması halinde bunun yazılı olarak işçiye bildirilmesini zorunlu kılar. İşçi altı iş günü içerisinde yazılı olarak değişikliği kabul ettiğini bildirmez ise değişiklik işçiyi bağlamaz. İşçinin bu durumda yeni görev tanımına aykırı davranma ve iş görmekten çekinme hakkı bulunmaktadır. İşçinin bu durumu tek başına eylemli fesih değil ise de; yeni görev tanımına uygun iş görmeye zorlanması halinde işyerini terk etmesi artık eylemli fesih sayılmalıdır. İşçinin bu durumlarda kıdem tazminatı hak kazandığı kabul edilmektedir. Ayrıca iş görme borcunu yerine getirilmemesi nedeniyle işveren tarafından sözleşmenin sonlandırılması halinde de kıdem tazminatına hak kazanılır. Fakat belirtmek gerekir ki, bu nedenlerle istifa dilekçesi verilmemelidir.  

 

Çalışma süreleri değiştirilen işçi istifa ederse kıdem tazminatı alabilir mi?

İşyerinin taşınması, görev tanımının değiştirilmesi, çalışma şeklinin ve şartlarının değiştirilmesi konuları gibi işin niteliği ile ilgili konular hakkındaki açıklamalarımız çalışma süreleri için de geçerlidir. İş sözleşmesinde esaslı değişiklik yapılması halinde bunun yazılı olarak işçiye bildirilmesini zorunlu kılar. İşçi altı iş günü içerisinde yazılı olarak değişikliği kabul ettiğini bildirmez ise değişiklik işçiyi bağlamaz. Yeni çalışma saatlerine aykırı hareket eden işçi hakkında tutanak tutulması ve iş sözleşmesinin feshedilmesi işvereni kıdem tazminatı ödemek kurtarmaz. İşçi sözleşmeyi eylemli olarak fesheder yahut işveren tarafından işten çıkarılırsa, kıdem tazminatı hakkı doğar. 

 

Zorla ücretsiz izne çıkarılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

İşçinin zorla ücretsiz izne çıkarılması veya onayının alınmaması işveren tarafından gerçekleştirilen haksız fesih niteliğindedir. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır. 

 

Maaşına zam yapılmayan işçi istifa ederse kıdem tazminatı alabilir mi?

Ücret ödemelerine yapılacak yıllık zam miktarı Kanun’da düzenlenmemiştir. Haliyle, zam konusu, tarafların arasındaki anlaşmaya ve sözleşmeye bağlıdır. Taraflar arasındaki sözleşmede, her sene belli oranda zam yapılacağı yazılı iken zam yapılmıyorsa, bu durumda işçi sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır. Fakat sözleşmede bu yönde bir düzenleme yer almıyorsa, zam yapılmaması ya da az zam yapılması işçiye fesih hakkı vermez. 

 

İşyeri devredilen işçi sözleşmeye feshedebilir mi?

İşyerinin devri, işçiye sözleşmeyi haklı nedenle feshetme hakkı vermez. İşçi bu durumda kıdem tazminatına hak kazanamaz.  

 

Emekli olan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Emeklilik şartlarını karşılayan ve kendisine aylık bağlanan işçi, işyerinden bu gerekçe ayrıldığında kıdem tazminatına hak kazanır. 

 

Emeklilik prim gün sayısını dolduran işçiler kıdem tazminatı alabilir mi?

İlk kez 08.09.1999 öncesinde sigortalı olan işçilerden, 3600 prim günü ile 15 yıl toplam çalışma şartını karşılayanlar, İlk kez 30.04.2008 tarihinden önce sigortalı olan işçilerden, 4500 prim günü ile 25 yıl toplam çalışma şartını karşılayanlar, İlk kez 30.04.2008 tarihinden sonra sigortalı olan işçilerden, 5400 prim günü ile 25 yıl toplam çalışam şartını karşılayanlar Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alacakları yazıyı işyerine sunarak kıdem tazminatı alabilirler.  

 

Doğum yapan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Doğum yapmak tek başına haklı neden oluşturmaz fakat süt izni gibi yasal hakların işçiye kullandırılmaması veya doğum nedeniyle ayrımcılık yapılması gibi nedenlerle sözleşmenin feshedilmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanılabilir. 

 

Evlenen işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Evlenen kadın işçi, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içerisinde iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanır. Aynı hakkın erkek işçilere verilmemiş olması tartışma yaratan bir konudur. 

 

Bedelli askerliğe giden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

1457 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi muvazzaf askerlik görevini yerine getirmek üzere işten ayrılan işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağını belirtmiştir. Bedelli askerliğin yeni kanuni düzenleme ile sürekli hale getirilmesi ile birlikte, kanunda belirtilen muvazzaf askerlik ibaresinin bedelli askerliği de kapsar hale geldiği, bu nedenle kıdem tazminatına hak kazanılacağı kabul edilmektedir. 

 

Askere giden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Uzun dönem veya kısa dönem fark etmeksizin askerlik görevini yerine getirmek üzere iş sözleşmesinin sonlandırılması halinde kıdem tazminatına hak kazanılır. 

 

Vefat eden işçinin mirasçıları kıdem tazminatını alabilirler mi?

Vefat eden işçinin mirasçıları, ölüm nedenine bakılmaksızın, kıdem tazminatını talep edebilirler. 

 

Malüllük aylığı alan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

İşçinin, çalışma gücünü veya meslekta kazanç sağlama gücünü % 60 ve üzerinde kaybetmesi durumunda işçiye malullük aylığı bağlanır. Malullük aylığı bağlanan işçi sözleşmeyi bu nedenle sonlandırması halinde kıdem tazminatına hak kazanır. 

 

Doğum yapan kadın işçiye ücretsiz izin kullandırılmaması mümkün müdür?

İş Kanunu madde 74 ile kadın işçiye, doğum önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplamda 16 hafta yasal ücretli izin verilmesi zorunludur. Doğumda sonraki süreçte yasal ücreti iznin bitimi ile kadın işçi isterse 6 aya kadar ücretsiz izin talep edebilir. Bu durumda işveren ücretsiz izin vermek zorundadır. Ücretsiz izin verilmemesi halinde kadın işçinin işyerine gelmemesi eylemli fesih sayılmakta ve sözleşmeyi haklı nedenle feshettiği kabul edilerek, kıdem tazminatına hak kazandığına hükmedilmektedir. 

 

Fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi nedeniyle sözleşme feshedilebilir mi?

İşçi, fazla mesai ücretlerinin ödenmesini talep ettiği halde, ücret ödemesi yapılmıyor ise, sözleşmenin haklı nedenle feshedilebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır. 

 

Hafta tatilinde çalışma yapılmasına rağmen ödeme yapılmaması nedeniyle sözleşme feshedilebilir mi?

İşçi, hafta tatili ücretlerinin ödenmesini talep ettiği halde, ücret ödemesi yapılmıyor ise, sözleşmenin haklı nedenle feshedilebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır. 

 

Ulusal bayram veya genel bayram tatillerinde çalışma yapılmasına rağmen ödeme yapılmaması nedeniyle sözleşme feshedilebilir mi?

İşçi, ulusal bayram veya genel bayram tatili ücretlerinin ödenmesini talep ettiği halde, ücret ödemesi yapılmıyor ise, sözleşmenin haklı nedenle feshedilebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır. 

 

Daha fazla bilgi almak için info@kutelhukuk.com üzerinden mail yolu ile, whatsapp hattından veya telefon numarası üzerinden iletişime geçebilirsiniz.

 

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.