Limited Şirketlerde Hisse Devreden Ortağın Vergisel Sorumluluğu

1- Limited Şirketlerde Pay Devrinin Geçerlilik Tarihinin Değeri

Türk Ticaret Kanunu madde 595 uyarınca limited şirketlerde pay devrinin geçerlilik kazanması için devir sözleşmesinin noterlikçe onanmasından sonra birtakım kurucu/tamamlayıcı ve açıklayıcı merasimlerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Genel kurul kararının alınması, kararın ve devrin pay defterine işlenmesi, devir işleminin ticaret sicil müdürlüğünde tescili ve ilanı gibi çeşitli işlemlerin mevcut olduğu bilinmektedir. Konuya ilişkin işlemler hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız.

Pay devir işleminin geçerlilik tarihi ve üçüncü kişiler için hangi tarihten itibaren hüküm ifade edeceği tartışmalara neden olmaktadır. Şirketten alacağı bulunan üçüncü kişilerin kural olarak şirket ortaklarının malvarlığına başvuramıyor olması nedeniyle üçüncü kişiler bakımından ciddi bir önemi yok ise de şirket ortaklarının kamu borçlarından şahsi malvarlıkları ile sorumlu olması nedeniyle devir tarihinin kamu borçları bakımından tespiti önem arz eder. Bu nedenle bu çalışmamızda 14.06.2018 tarihinde yürürlüğe giren ve güncelliğini koruyan Tahsilat Genel Tebliği Seri: A Sıra No: 1’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: A Sıra No: 11) hükümleri dikkate alınarak “pay devri tarihi tespiti” hakkında bilgilere yer verilecektir.

2- Limited Şirketlerde Pay Devir Tarihinin Vergi Sorumluluğu Bakımından Tespiti

2.1. Devir İşlemi Genel Kurul Tarafından Reddedilmişse

Devralan ve devreden tarafından noter tarafından onanmış devir sözleşmesi imzalandıktan sonra devralan tarafından limited şirkete, devir işleminin bildirimi yapılmış ve fakat üç aylık süre içerisinde limited şirket devir işlemini onaylamadığını bildirerek devralanın talebini reddetmişse, devir işlemi Türk Ticaret Kanunu tarafından gerçekleşmemiş sayılacağından ve hukuki sonuç doğurmayacağından devreden ortak vergi borçlarından aynı şekilde sorumlu olmaya devam eder.

2.2. Devir Bildirimi Genel Kurul Tarafından Üç Ay İçinde Cevaplanmamışsa

Devralan tarafından şirkete yapılan başvurunun cevapsız bırakılması ve şirket genel kurulunca herhangi bir işlem yapılmaması halinde Türk Ticaret Kanunu’nun 595/7 fıkrası uyarınca devir işlemine onay verilmiş sayılacağından, pay devri, kararın onanmış sayıldığı üç aylık sürenin dolduğu günü takiben hukuki sonuçlarını doğuracaktır. Bu ihtimalde “noter tasdik tarihinin” devir tarihi olarak kabul edileceğine dair görüş ve yorumlar mevcut ise de vergi mahkemelerinin uygulamaları bu yönde değildir. Devir tarihi olarak, genel kurulun onay verme süresinin dolduğu tarih dikkate alınmaktadır.

2.3. Devir İşlemi Genel Kurul Tarafından Onaylanmışsa

Limited şirket genel kurulu toplanarak pay devri işleminin onaylanmasına ilişkin karar alınmışsa, karar tarihi pay devrinin hukuken sonuç doğurduğu tarih kabul edilmektedir. Bu tarih itibariyle devredenin vergi borcu sorumluluğu önceki tarihlerde tahakkuk eden vergi borçları hariç olmak üzere son bulmaktadır. Devir tarihinden sonra tahakkuk eden vergi borçlarından artık sadece devralan ortak sorumlu olacaktır.

2.4. Pay Devrinin Deftere İşlenmemesi ya da Ticaret Sicile Tescil Edilmemesi

Gerek vergi mahkemeleri ve yüksek yargı uygulamaları gerekse yukarıda numarası ve tarihi paylaşılan Tebliğ uyarınca vergi daireleri tarafından devir işleminin geçerliliği bakımından pay defterine işlenmesi ve/veya ticaret sicile tescil edilmesine ilişkin “tamamlayıcı merasimlerin” aranmadığı, bu işlemler yapılması bile devir işleminin tamamlanmış sayılacağı kabul edilmektedir.

2.5. Esas Sözleşmede Pay Devrine Onay Verilmesi Şartı Yoksa

Türkiye’de limited şirketlerin esas sözleşmesi neredeyse tamamen aynıdır. Çok az sayıda limited şirketin esas sözleşmesini matbu formundan çıkararak değiştirdiği söylenebilir. Çok sık karşılaşılan esas sözleşme tipinde, pay devri genel kurul onayına tabii tutulmaktadır. Bunun aksine karar alınması ve esas sözleşmenin değiştirilmesi mümkündür. Şayet esas sözleşmede genel kurulun pay devrini onaylaması şartının aranmayacağı kararlaştırılmış ise bu kez pay devir tarihi noterlikçe imzaların onandığı devir sözleşmesi tarihidir. Bu tarihten itibaren devreden ortağın sorumluluğu önceki dönem borçları hariç olmak üzere son bulur.

Sonuç Olarak

Limited şirketler pay devir tarihinin hangi tarih olduğu, devreden ortağın vergi borçlarından sorumluluğunun bittiği tarihi hesap etmek bakımında büyük önem arz eder. Zira bu konuda çok sayıda yüksek yargı kararı olması da durumun önemi açıklamaya yetmektedir. Yukarıda detayları ile açıklandığı üzere sonuç itibariyle pay devir tarihinin hukuki sonuçları için;

-Limited şirket genel kurulu tarafından pay devrine onay verilen tarih pay devir tarihi olarak kabul edilmekte olup, ticaret sicile tescil ve ilan ya da pay defterine kayıt şartları aranmamaktadır.

-Limited şirkete pay devrinin onaylanması için başvuru yapılmış olmasına rağmen üç aylık süre içerisinde genel kurulu tarafından pay devrine onay verilmemişse, pay devri zımnen onanmış sayılacağından pay devir tarihi üç aylık sürenin son bulduğu tarihtir.

-Pay devrine ilişkin sözleşmenin genel kurulca onaylanması zorunluluğunun esas sözleşme ile kaldırıldığı hallerde sözleşmenin imzalandığı tarih pay devir tarihi olarak kabul edilir.

-Pay devrinin onaylanması için şirkete başvuru yapılmamışsa ve haliyle genel kurulca pay devrinin onaylanmasına ilişkin bir karar alınmamışsa, pay devri hukuken sonuç doğurmayacağından devredenin vergisel sorumlulukları kalkmaz.

-Son olarak genel kurul tarafından pay devir işlemine ilişkin başvuru reddedilmişse yine devir işlemi geçerlilik kazanamayacağından vergisel sorumluluklar son bulmaz. 09.03.2021

 

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.