Noter Tarafından Verilen Mirasçılık Belgesinin İptali Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme

1- Noter Tarafından Düzenlenen Mirasçılık Belgesinin İptali

Noterlik Kanunu uyarınca mirasçılık belgesi verilebilmesi için muris ile talep edenin nüfus kayıtlarının yeterli olması, talebin yargılamayı gerektirmemesi ve istemde bulunan kişinin yabancı uyruklu olmaması gerekir. Noterler bu şartların varlığı halinde başvuruya veraset ilamı verebilmektedir.

6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 14. maddesi uyarınca 18.01.1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanunun 71. maddesinden sonra gelmek üzere "Diğer İşlemler" başlığı ile üçüncü bölüm olarak eklenen 71/C maddesi olarak "Noterlerin verdikleri mirasçılık belgesi hakkında, menfaati ihlal edilenler tarafından sulh hukuk mahkemesine itirazda bulunulabilir. Sulh hukuk mahkemesi, itiraz üzerinde verdiği kararın bir örneğini ilgili notere ve Türkiye Noterler Birliğine bildirir" hükmü düzenlenmiştir.

2- İptal Davası mı İtiraz Çekişmesiz Yargı İşi mi?

Öğretide yer alan bazı akademik çalışmalarda “noter tarafından düzenlenen veraset ilamının iptali” talebinin bir dava olduğu, bu davanın çekişmeli yürütülmesi gerektiği ve tüm mirasçıların davalı olarak gösterilmesi gerektiği ifade edilmektedir. Bu davanın Sulh Hukuk Mahkemesinde görülmesi gerektiği ve neticede verilen kararın gerekli istinaf ve temyiz aşamaları tüketildikten sonra maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmesi gerektiği ifade edilmektedir.

Diğer bir görüş ise bu faaliyetin sadece “itiraz” niteliğinde bir çekişmesiz yargı işi olduğunu, itirazın davalı gösterilmeden ileri sürüleceği, Sulh Hukuk mahkemesinin itiraz neticesinde vereceği yeni veraset ilamının maddi anlamda kesinlik teşkil etmeyeceği ve yine iptali için asliye hukuk mahkemesi yoluna gidilebileceği ifade edilmektedir.

Yargıtay ikinci görüşü benimsemiş olup, yıllardır istikrarlı bir şekilde davanın Sulh Hukuk mahkemesinde çekişmesiz yargı işi olarak görülmesi gerektiğine dair tutumunu sürdürmektedir.

“Somut olayda, davacının .... Noterliğinin 30.07.2012 tarih, 16752 yevmiye numaralı mirasçılık belgesinin iptali yönündeki talebi çekişmeli yargıya ilişkin bir husus olmayıp, daha önce noter tarafından verilen mirasçılık belgesine itiraz niteliğindedir. Bu itibarla (asliye hukuk mahkemesince) mahkemece yukarıda belirtilen yasa hükmü gözetilerek görevsizlik kararı verilmesi gerekirken anılan gerekçeyle davanın reddedilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir.” (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin 14.05.2019 tarihli, 2016/10103 E.  ,  2019/4351 K. ) ( Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin 23.09.2019 tarihli, 2016/15885 E.  ,  2019/5584 K. )

“Somut olayda davacının talebi çekişmeli yargıya ilişkin bir husus olmayıp, daha önce noter tarafından verilen mirasçılık belgesine itiraz niteliğindedir. Bu durumda, uyuşmazlığın sulh hukuk mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.” ( Yargıtay 20. Hukuk Dairesi’nin 24.01.2017 tarihli, 2016/14200 E.  ,  2017/422 K.)

3- Noter Tarafından Verilen Veraset İlamının İptali Görevli Mahkeme: Sulh Hukuk

Yukarıda paylaşılan kararlardan da görüldüğü üzere, Noterlik Kanunu madde 71/C uyarınca teknik olarak “veraset ilamının iptali” niteliğinde bulunmayan, sadece “itiraz” niteliği taşıyan ve fakat dava gibi inceleme yürütülen çekişmesiz yargı işine ilişkin yargısal faaliyet yürütme görevi Sulh Hukuk mahkemesindedir.

4- Noter Tarafından Verilen Veraset İlamının İptali Yetkili Mahkeme: Tüm Türkiye

Noterlik Kanunu’nda yetkiye ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamış olması nedeniyle genel yetki kurallarına ilişkin düzenlemeler uygulama alanı bulacaktır. Çekişmesiz yargı işlerinde yetki itirazı öne sürecek bir davalı bulunmadığından dava Türkiye’nin herhangi bir yerindeki Sulh Hukuk mahkemesinde görülebilecektir.

5- Noter Tarafından Verilen Veraset İlamının İptali Davasında Davalı Kimdir?

Yargıtay’ın yukarıdaki kararlarında da ısrarla vurgulandığı üzere, çekişmesiz yargı işi olan “itiraz” talepleri hasımsız olarak açılacak, davalı gösterilmeyecektir. Veraset ilamındaki diğer mirasçıların davalı olarak gösterilmesi gerektiğine ilişkin yorumlamalar Yargıtay’ın görüşü ile çelişmektedir. Nitekim Sulh hukuk mahkemeleri de “hasımlı” olarak açıldığı takdirde davanın “veraset ilamının iptali davası” niteliğinde olduğundan bahisle görevsizlik kararı vermektedir. Noter tarafından verilen veraset ilamlarının iptali için asliye hukuk mahkemelerinde dava açıldığında da “sulh hukuk görevlidir” diye görevsizlik kararı verilmektedir. Tartışmanın özü davanın niteliği itibariyle çekişmeli olup olmadığından kaynaklanmaktadır.

Sonuç

Veraset ilamının noter tarafından düzenlenmesi ile sulh hukuk mahkemesi tarafından düzenlenmesi arasında “itiraz” prosedürü bakımından farklılıklar bulunmaktadır. Sulh hukuk mahkemesi tarafından düzenlenen veraset ilamlarına itiraz asliye hukuk mahkemesi nezdinde çekişmeli dava yolu ile yapılacakken, noter tarafından düzenlenen veraset ilamlarına itiraz sulh hukuk mahkemesinde çekişmesiz olarak öne sürülebilecektir. Bu nedenle Noterlik Kanunu’nda belirtilen sulh hukuk mahkemelerine ilişkin özel görevlendirmenin hatalı olduğu öğretide ileri sürülmektedir. Ne var ki Yargıtay tarafından istikrarlı biçimde noter tarafından düzenlenen mirasçılık belgelerine sulh hukuk mahkemesi nezdinde hasımsız olarak itiraz edileceği ifade edilmektedir.

Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 02.02.2021

Ecenur Tuncel Uyanık

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.