1- Limited Şirket Ortaklarının Ortaklıktan Çıkma Davası Açması
Limited şirket ortakları Türk Ticaret Kanunu’nun 638/2 hükmüne dayanarak ortaklıktan çıkma davası açabilir. Bu davada, davacı tarafça, ortaklıktan çıkma kararı verilmesi için “haklı sebeplerin varlığının” ispat edilmesi gerekmektedir. Ortaklıktan çıkma davasında haklı sebeplerin neler olduğu hakkında bilgi almak için tıklayınız.
Açılacak davası neticesinde verilecek “çıkma” kararının sonuçları hangi tarihten itibaren geçerli olacaktır? Davanın açıldığı tarih mi, kararın verildiği tarih mi, kararın kesinleştiği tarih mi yoksa sicile tescil edildiği tarih mi? Bu sorunun cevabı için emsal yargı uygulamalarının incelenmesi gerekir.
2- Anonim Şirket Ortaklarının Ortaklıktan Çıkma Davası Açması
Anonim şirketlerde, limited şirketlerden farklı olarak ortaklıktan çıkma davası açılması mümkün değildir. Bunun yerine TTK 531 hükmü gereğince sermayenin en az onda birini elinde bulunduran azınlık ortağı veya ortakları; (HAAO şirketlerde bu oran yirmide birdir) haklı bir nedene dayanarak şirketin feshine karar verilmesini isteyebilirler. Şirketin feshinin talep edilmesi için haklı nedenler mevcutsa, mahkemece, davacı ortağın veya ortakların, pay bedellerinin karar tarihine en yakın tarihteki gerçek değerlerinin ödenmesine ve şirket ortaklığından çıkarılmalarına karar verebilir. Öğretide ve yargı uygulamalarında genel kurula çağrılarının usulsüz olması, azlık haklarının ihlal edilmesi, bilgi alma ve inceleme hakkının ihlal edilmesi, şirketin düzenli zarar açıklaması, dağıtılan kar payının sürekli azalması gibi nedenler haklı neden kabul edilmektedir.
Aynı şekilde bu davanın neticesinde ortaklıktan çıkma tarihi olarak dava tarihi mi, kesinleşme tarihi mi, pay bedellerinin ödendiği tarih mi yoksa tescil tarihi mi kabul edilecektir sorusu doğmaktadır.
3- Limited Şirket Ortağının Ortaklıktan Çıkma Tarihi
Limited Şirketlerde Ortaklıktan Çıkma Kararının, Davanın Kesinleştiği Tarihten İtibaren Sonuç Doğuracağı Hakkında Yargı Kararları
“Limited şirket ortağı tarafından açılan haklı sebebe dayalı çıkma davası ileriye etkili hüküm ifade eden bozucu yenilik doğuran bir dava olup, bu davada çıkmayı gerçekleştiren irade mahkeme kararıdır. Mahkemenin çıkmaya ilişkin kararı şirketle ortak arasındaki hukuki ilişkiyi sona erdirir ve sonuçlarını dava tarihinden değil kararın kesinleştiği tarihte doğurur.” ( Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 06.02.2020 tarihli, 2019/658 E. , 2020/101 K. )
Buna göre, limited şirket ortağının; şirketin kamusal borçların şahsi sorumluluğunun bulunduğu hallerde (şirketten tahsil edilememesi şartı) bu yükümlülüklerin son bulduğu ve artık şirket borçlarından sorumlu tutulamayacağı tarih olarak kabul edilecek tarih (iki yıllık sorumluluk saklı kalarak) ortaklıktan çıkma kararının kesinleştiği tarih olacaktır.
4- Anonim Şirketlerde Ortaklıktan Çıkma Tarihi
4.1. Anonim Şirket Ortağının Ortaklıktan Çıkma Davası Açamayacağı Hakkında
“davacının, davalı şirkette ortak olduğu hususunda bir uyuşmazlık bulunmamasına ve buna bağlı olarak davacının anonim şirket ortaklığından çıkma isteminin TTK hükümleri çerçevesinde mümkün bulunmaması gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre” ( Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 17.12.2019 tarihli, 2018/2518 E. , 2019/8259 K. )
“haklı sebeplerin varlığı halinde fesih yerine ortağın karar tarihine en yakın tarih itibariyle payını hesap ederek ortaklıktan çıkmasına ya da kabul edilebilir diğer bir çözüme karar verebileceği düzenlenmiş olması karşısında ortaklıktan çıkma kararı verilebilmesi için de şirketin feshi şartlarının mevcut bulunması gerektiği, somut olayda davacı tarafça ileri sürülen sebeplerin hiçbiri şirketin feshi için haklı sebep olarak kabul edilebilir görülmediği” ( Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nın 25.02.2019 tarihli, 2017/4619 E. , 2019/1541 K. )
“TTK'nın 531. maddesi uyarınca şirketin haklı sebeplerle feshine veya fesih yerine, davacı pay sahiplerine, paylarının gerçek değerlerinin ödenip şirketten çıkarılmalarına karar verilebilmesi için öncelikle haklı sebeplerin gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu nedenle mahkemenin “davacıların haklı sebeplerin mevcudiyetine dair somut olayları açıklamadığı, feshi gerektirecek derecede haklı sebep olmaması halinde fesih isteyen pay sahibinin çıkarılmasına karar verilebileceği’’ne yönelik gerekçesi yerinde değildir” ( Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 30.05.2017 tarihli, 2016/4639 E. , 2017/3180 K. )
“şirket ortaklarından birinin davacının eşi olduğu somut olayda, davacı ile ortak arasında boşanma hususunun varlığının haklı sebep oluşturduğu” ( Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 22.01.2019 tarihli, 2017/3329 E. , 2019/591 K. )
4.2. Anonim Şirketlerde Ortaklıktan Çıkma Tarihinin Tespiti
Mahkemece “şirketin feshi” talepli dava neticesinde verilecek “davacının ortaklıktan çıkarılmasına” dair kararın kesinleşmesi ile hüküm ve sonuç doğuracağı açıktır. Zira konuya ilişkin yargı kararları da buna işaret etmektedir. Detaylar için tıklayınız.
Sonuç Olarak
Limited şirketlerde pay devri gerçekleştiren ortağın sorumluluklarının sonlandığı tarih şu makalemizde incelenmişti. Ortaklıktan çıkma veya çıkarılma davasının varlığı halinde ortağın vergisel veya diğer sorumluluklarının son bulduğu tarihin tespiti de bu anlamda önem arz etmektedir. Sonuç itibariyle ortaklıktan çıkma veya çıkarılma davası kesinleşmeden ortaklık ilişkisi son bulamayacağından, davanın kesinleşme tarihi ortaklık ilişkisinin sonlandığı tarih olarak kabul edilmektedir.
Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 16.03.2021