Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Erişimin Engellenmesi BTK'ya E-Devlet Üzerinden Başvuru

1- Özel Hayatın Gizliliğini İhlal ve Erişimin Engellenmesi

İnternet Kanunu olarak da bilinen İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun kişilerin özel hayatlarının internet ortamında ihlal edilmesini ve birtakım fotoğraf, video, bilgi veya belgelerin ifşasını engellemek amacıyla Kanun’un 9/A maddesinde özel bir düzenlemeye yer vermiştir. Düzenlemeye göre özel hayatın ihlali nedeniyle yapılacak erişimin engellenmesi başvuru talepleri Sulh Ceza Hakimliği’ne değil doğrudan doğruya Kurum’a (BTK) yapılabilmektedir.

Bu çalışmada İnternet Kanunu olarak bilinen Kanun’da düzenlenen “erişimin engellenmesi” kararının özel hayatın gizliliğini ihlal nedeniyle nasıl verilebileceği, kararların nasıl ve hangi şartlarda alınabileceği, erişimin engellenmesi kararının nasıl uygulandığı konuları hakkında temel bilgilere yer verilecektir. Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle Erişimin Engellenmesi hakkında bilgi almak için tıklayınız.

2- Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Nedeniyle BTK’ya E-Devlet Üzerinden Başvuru Hakkı

Uygulamada gerek uygulayıcılar gerekse de hakları ihlal edilen kişiler tarafından daha çok “kişilik haklarının ihlali nedeniyle” Sulh Ceza Hakimliği’ne başvuru yöntemi bilinmekte ve kullanılmaktadır. Oysa “özel hayatın gizliliğinin ihlali” nedeniyle doğrudan Kurum’a başvuru imkanı bulunmaktadır. İnternet Kanunu’nun 9/A maddesi şöyle düzenlenmiştir:

“İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, Kuruma doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilir.”

Düzenleme ile kastedilen Kurum, Telekomünikasyon Kurumu iken, 15.08.2016 tarihli KHK ile yapılan değişiklik uyarınca bu yetkiler Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna ve Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanına devredilmiştir.

3- BTK’ya Başvuru Usulü ve Sonrasında Sulh Ceza Hakimliği’ne Başvuru Zorunluluğu

Özel hayatın gizliliğini ihlal nedeniyle BTK’ya erişimin engellenmesi başvuruları online olarak E-Devlet üzerinden kolaylıkla yapılabilmektedir. Özel hayatının ihlal edildiğini iddia edenler kolaylıkla E-Devlet bu başvuruyu gerçekleştirebilirler. İnternet Kanunu’nun 9/A maddesinin 3. Fıkrası gereğince Kurum bu başvuruyu derhal Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne gönderir. Birlik tarafından en geç dört saat içerisinde erişimin engellenmesi kararı uygulanır. Böylece çok kısa sürede özel hayatın gizliliğini ihlal eden içerikler yayından kaldırılır.

Bu işlemin ardından tamamlayıcı merasim olarak adlandırılan Sulh Ceza Hakimliği’ne başvuru zorunluluğu bulunmaktadır. Özel hayatı ihlal edilenler, yerleşim yerlerindeki Sulh Ceza Hakimliği’ne; BTK’ya başvurularının üzerinden 24 saat geçmeden başvurmak zorundadır. Bu başvuruda, BTK’ya başvurulduğu ve özel hayatının ihlal edildiği bildirilerek, erişimin engellenmesi kararı verilmesi istenir. İhlal ve erişim engeli kararı verilmesi halinde bu karar Hakim tarafından doğrudan Kurum’a gönderilir. Hakim 48 saat içerisinde erişim engeli kararını verdiğine dair bildirimi BTK’ya bildirmezse BTK tarafından erişim engellenmesi kararının uygulaması durdurulmaktadır.

4- BTK Tarafından Doğrudan Erişimin Engellenmesi Kararı Verilebilmesi

İnternet Kanunu'nun 9/A maddesinin 8. fıkrası öneml bir düzenleme getirmiştir. Düzenlemeye göre, normal şartlarda kişinin talebi üzerine yapılan başvurularda erişimin engellenmesi kararı veren BTK bu kararın uygulanması için kararını Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne göndermelidir. Birlik tarafından bu karar 4 saat içerisinde uygulanmak zorundadır. Fakat bu fıkra ile düzenlenen özel duruma göre, özel hayatın gizliliğinin ihlalini doğuran eylemin ağırlığına göre "gecikmesinde sakınca bulunan bir hal varsa" BTK Başkanı bizzat kendisi doğrudan ve hızlı bir biçimde erişimin engellenmesini emrederek kararı da uygulamaya koyabilmektedir. BTK tarafından bizzat uygulamaya alınan erişim engelleme kararları için yine 24 saat içerisinde Sulh Ceza Hakimi'ne başvuru zorunluluğu bulunmaktadır.

5- Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali Aynı Zamanda Kişilik Haklarının İhlalidir

Özel hayatın gizliliğinin ihlali aynı zamanda kişilik hakkı ihlali de oluşturur. Zaten tam da bu nedenle uygulamada doğrudan BTK’ya başvuru yerine Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulmaktadır. Haliyle Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulması halinde de yine kişilik hakkı ihlali nedeniyle erişimin engellenmesi kararı verilebilecektir. Oysa ki doğrudan BTK’ya başvuru yapılarak daha hızlı sonuç alınması mümkünken Sulh Ceza Hakimliği’nden karar çıkmasını beklemek mağduriyetin büyümesine neden olmaktadır.

İnternet Kanunu’nun 9. Maddesinde düzenlenen ve uygulamada da en sık başvurulan erişimin engellenmesi yöntemi, “internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden” kişilerce başvurulan yöntemdir. Düzenlemeye göre, kişilik haklarının saldırıya uğradığını iddia edenler, Sulh Ceza Hakimi’ne başvurabileceği gibi aşağıda detayları ile açıklandığı üzere içerik sağlayıcısına veya yer sağlayıcısına da başvurabilir. Fakat bu yöntem uygulamada sonuç vermeyeceği gerekçesi ile sık kullanılmamaktadır.

6- Facebook, Twitter, İnstagram, Youtube Ortamlarında Gerçekleştirilen Özel Hayatın Gizliliğinin İhlallerinde BTK’ya Başvuru Hakkı ve Erişimin Engellenmesi

Bilindiği üzere, Facebook, Twitter, Youtube, İnstagram, Tiktok, Telegram gibi sosyal medya ortamlarında paylaşılan içeriklere ilişkin erişimin engellenmesi kararının teknik olarak uygulanması mümkün değildir. (https://www.esb.org.tr/sss)

Bu durum kişilik haklarının ihlali nedeniyle gerçekleştirilen başvurularda da özel hayatın gizliliğinin ihlali halinde gerçekleştirilen başvurularda da geçerlidir. Nitekim BTK da konuya ilişkin olarak kendi web sitesinde konu hakkında görüşlerini ve çözüm önerilerini yayımlamıştır. Bu öneriler esasen ilgili sosyal medyanın kendi web sitesinde yayımladığı çeşitli çözüm önerilerinin tekrarıdır. İnstagram, Facebook, Twitter gibi ortamlarda gerçekleştirilen ihlaller için bu sitelerin yardım merkezlerine başvuru yapılması mümkündür denilmekle yetinilmektedir.

7253 sayılı Yasa ile yürürlüğe giren ve internet ortamında Sosyal Medya Yasası olarak bilinen yasa uyarınca, ilgili şirketlerin Türkiye’de temsilcilik açması halinde bu sorunun çözüme kavuşacağı beklenmektedir.

Sonuç

İnternet ortamı neredeyse tamamen kontrolsüz bir ortamdır. İdari otoriteler bu kontrolsüz alanı bir nebze de olsun kontrol altına alabilmek amacıyla çeşitli hukuki ve idari süreçler başlatmışlardır. Türkiye’de de bu konuda çeşitli yasa ve yönetmelikler mevcuttur. Bunların başında gelen İnternet Kanunu gerek kişilik haklarına saldırı sayılacak birtakım içeriklerin hızlıca yayından kaldırılması gerekse de özel hayatın gizliliğini ihlal eden birtakım bilgilerin ifşası gibi durumlarda içeriğe erişimin engellenmesi için çeşitli altyapısal düzenlemeleri zorunlu tutmuştur.

Kişilik haklarının saldırıya uğradığını iddia edenler, derhal yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak; özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia edenler derhal E-Devlet üzerinden veya bir İnternet Hukuku Avukatı ile iletişime geçerek erişimin engellemesi kararı alınması için gerekli süreçleri başlatabilir.

Daha fazla bilgi, hukuki danışmanlık ve sorularınız için Whatsapp hattımızdan veya e-mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 07.01.2021 

 

Av. Ecenur Tuncel Uyanık

Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.